Tôi chưa từng tự mua bất kỳ chiếc cốc nào trong nhà, cho đến tuần này.
Tuần này, tôi vừa sắm cho mình chiếc cốc Clinton Hill, sản phẩm thủ công của xưởng gốm Amour Amour, với giá 800.000 VND, cộng thêm 200.000 phí gửi hàng.
Tôi là một con nghiện đồ uống nóng chính hiệu, mùa đông cũng như mùa hè. Tôi uống trà khi cần suy nghĩ, uống cà phê để tỉnh táo, uống ca cao để tinh thần hứng khởi, uống trà thảo mộc để thư giãn, uống latte để đóng giả barista (và thỉnh thoảng tôi cũng thích nhâm nhi grog nữa chứ…)
Vì lẽ đó, cốc tách luôn thường trực xuất hiện trong cuộc sống hàng ngày của tôi, đặc biệt là từ khi tôi trở thành họa sĩ. Kể từ thời điểm tôi chuyển sang làm việc toàn thời gian tại nhà, đồ uống nóng trở thành giải pháp chống lại tư thế ngồi bất động hàng giờ. Tôi thường xuyên đứng dậy, rời bàn làm việc để lấy thêm đồ uống (và hiển nhiên là để đi toa-lét sau khi uống đầy một bụng nước nữa chứ :p )
Bộ sưu tập cốc tách trong nhà tôi phải lên đến 15 chiếc và tất cả đều là quà tôi được tặng. Ngay cả khi chúng nằm im lìm trên giá, tôi vẫn cảm nhận được tình yêu thương đong đầy trong từng chiếc cốc. Tôi luôn thấy tim mình reo lên rộn ràng mỗi lần nhắm mắt lấy bất kỳ một chiếc cho một ngụm ngọt ngào buổi sáng, cho những vị khách tíu tít trong buổi trà chiều, hay cho một buổi tối giản đơn ấm áp.
Nhưng khi cần nhấc lên một chiếc cốc để đồng hành cùng tôi suốt cả ngày làm việc thì lựa chọn bỗng trở nên ngặt nghèo hơn cả. Chiếc cốc cần phải vững chắc để hạn chế rủi ro đồ uống đổ ào lên bức tranh màu nước dang dở. Chiếc cốc cũng phải dễ cầm nắm để không khiến tôi bị cắt khỏi dòng chảy của cảm hứng. Quan trọng hơn cả, nguy cơ bỏng tay khi cầm cốc phải bị hạn chế đến mức tối thiểu, vì bàn tay là công cụ làm việc số một mà tôi có. Tôi không thể tưởng tượng một ngày mình đi giải thích với khách hàng rằng tôi đã hoàn thành bức vẽ bằng miệng vì lỡ gặp tai nạn với cái cốc…
Đúng vậy, tôi rất khó tính. Và không có chiếc cốc nào trong bộ sưu tập yêu thương của tôi có thể đáp ứng hết tất cả những yêu cầu trên.
Cho đến ngày tôi tình cờ nhìn thấy bức ảnh chiếc Clinton Hill của Amour Amour.
Có lẽ với một số người, dành ra khoản tiền tương ứng với ngân sách một tuần đi chợ cho một người để mua cốc nghe chừng thật vớ vẩn. Tôi hoàn toàn hiểu, vì chỉ vài năm trước thôi, tôi cũng có chung quan điểm. Hơn nữa, chiếc cốc mới không hề khiến trà tôi uống trở nên ngon hơn bình thường.
Tuy vậy tôi nghĩ khoản tiền mà chúng ta sẵn sàng bỏ ra để mua một món đồ phụ thuộc tất cả vào góc nhìn và nhu cầu của mỗi người. Chúng ta có thể mua đồ chỉ vì độ hữu dụng. Nhưng chúng ta cũng hoàn toàn có thể tìm kiếm cả những giá trị khác ở một sản phẩm, như chất lượng, sự độc nhất, hay vị thế xã hội…
Nếu chỉ tập trung vào tính hữu dụng, chẳng có lý do gì mà chúng ta phải mua một chiếc túi Hermès với giá tiền lên đến 8 chữ số phía trước dấu phẩy, trong khi chúng ta có nhiều lựa chọn túi xách chỉ 100.000 VND ở mỗi góc chợ đêm. Tất nhiên tôi không cho rằng mua một chiếc túi Hermès đồng nghĩa với ném tiền qua của sổ chỉ để đánh bóng hình ảnh bản thân. Tôi ý thức được đằng sau mức giá kia là tay nghề đỉnh cao, là chất lượng vượt trội của nguyên vật liệu, là kỹ thuật tiên tiến nhất, là sự tỉ mỉ trong từng chi tiết, tất cả đều thuộc những tiêu chuẩn nghiêm ngặt mà mỗi sản phẩm Hermès đều phải tuân thủ. (Các bạn có thể tìm hiểu thêm trong bài viết của Anh trên blog Tour du Monde 5 continents).
Thế nhưng ngay cả khi bị ấn tượng với tất cả những lý giải trên, tôi vẫn không bị thu hút bởi túi Hermès hơn chút nào. Trong cuộc sống thường nhật, tôi không có nhu cầu sử dụng một chiếc túi với tầm chất lượng tương đương túi của Hermès (mà rõ ràng là tôi cũng không đủ điều kiện để sở hữu!) Nhưng một chiếc cốc với chất lượng của xưởng Amour Amour thì nhất định sẽ khiến cuộc sống họa sĩ của tôi trở nên dễ chịu hơn (và nhất là tôi không cần vét cạn tài khoản chỉ để tậu về!)
Tôi cảm giác rằng thời trang nhanh và văn hóa tiêu dùng thừa thãi khiến chúng ta tin rằng « bình thường thì » một chiếc áo thun trị giá 100.000 VND, « bình thường thì » một bức tranh trị giá 100.000 VND, « bình thường thì » một chiếc cốc trị giá 100.000 VND, và thật là « bất thường » khi định giá 800.000 VND cho một chiếc cốc. Trong khi thực tế chỉ là những chiến lược sản xuất, đôi khi không thật sự có đạo đức để ép giá cạnh tranh, đã làm dao động nhận thức về giá cả “hợp lý” mà người tiêu dùng sẵn sàng trả.
Những nhận định trên thật sự khiến tôi trăn trở vì ngày hôm nay, tôi đang đứng trong hàng ngũ những người sáng tạo độc lập hàng ngày đấu tranh để tìm sự cân bằng giữa việc định giá theo giá trị công sức hay cắn răng chạy theo giá thị trường. Tôi lựa chọn áp dụng thái độ mà tôi muốn nhận được từ những khách hàng tương lai của mình. Và tôi mơ ước rằng những sản phẩm sáng tạo trong tương lai của tôi sẽ có duyên tìm thấy người sẵn sàng sở hữu chúng, như chiếc cốc Clinton Hill đã tìm thấy tôi.
Tất nhiên là tôi không muốn áp đặt rằng chúng ta chỉ nên mua đồ từ những người sáng tạo thủ công và ngừng mua đồ sản xuất hàng loạt theo dây chuyền. Mọi quyết định đều phụ thuộc vào mong muốn, nhu cầu và cả ngân sách của mỗi người.
Nói đến ngân sách, chắc hẳn sẽ có người nghĩ tôi phải khá giả nên mới sẵn sàng chi 1.000.000 VND chỉ cho một chiếc cốc.
Nhưng như đã đề cập ở trên, tôi không hề giàu nứt đố đổ vách gì. Từ 5 tháng nay, tôi không còn có lương cố định đổ về tài khoản vào mỗi cuối tháng. Tôi mới khởi nghiệp, và vì lý do hành chính, tôi vẫn chưa thể hoàn thành thủ tục để bắt đầu tiếp cận khách hàng tiềm năng. Thực tế là chỉ mới tuần trước, tôi còn đang phát hoảng lên khi nghĩ đến tình hình tài chính cá nhân, dù tôi hoàn toàn không có lý do gì cụ thể. Ngay cả khi An của quá khứ đã tính toán, tiết kiệm và chuẩn bị kỹ lưỡng cho ngày hôm nay, tôi vẫn không thể ngăn mình cảm thấy bất an. Đôi khi, tôi vẫn tự xét nét rằng mình không làm được gì nổi bật trong suốt 5 tháng qua. Tôi có xu hướng cấm đoán bản thân khỏi những điều tốt đẹp chừng nào tôi chưa đạt được mục tiêu nào đó, vì tôi cho rằng mình không xứng đáng với việc giải trí, hay lòng biết ơn, hay ngay cả việc nghỉ ngơi.
Chiếc cốc là món quà tôi tự tặng mình, với lời hứa sẽ tận hưởng con đường đang đi mà không cần chờ đến ngày chạm đích.
Vì những lý do đó, và nhất là với giá tiền đó, các bạn có thể cam đoan là tôi sẽ cảnh giác gấp hai lần để không làm vỡ cốc!!! Hẳn nhiên là tôi sẽ chần chừ trước khi cho ai đó mượn cốc. Tôi cũng sẽ không có ý định mang chiếc cốc đến open-space làm việc đâu. Và nhất định là tôi sẽ giấu chiếc cốc thật kỹ khi có trẻ con đến chơi nhà! :p
Tôi bỏ ra 1 triệu để mua một chiếc cốc, hay nói đúng hơn, để mua sự đồng hành ngọt ngào trong cuộc phiêu lưu của họa sĩ minh họa.
Keep creating!
Từ Hà An
*Vui lòng đọc kỹ thông tin về Bản Quyền trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog tuhaan.com